tłumaczenie: Jacek Lang wydawnictwo: Wydawnictwo Zysk i S-ka
rok wydania: 2011
oryginalny tytuł: The Mind’s Eye
Jak to możliwe, żeby mieć zdrowe oczy i nie rozpoznawać otaczających nas przedmiotów? Albo żeby być doskonałym instrumentalistą i pewnego dnia obudzić się… nie umiejąc czytać nut? A to, żeby być nałogowo czytającym pisarzem, który w jednym momencie… po prostu przestaje umieć czytać? Czy osoby niewidzące widzą czy słyszą otaczający ich świat? Czy po utracie wzroku kierowanie się trybem wzrokowym (tzw. wzrokiem wewnętrznym), a nie słuchowym może być kwestią wyboru? A może jest związane z wrodzonymi predyspozycjami naszego mózgu? Czym się różni kora wzrokowa mózgu osób niewidzących od urodzenia od kory wzrokowej mózgu tych, którzy stracili wzrok po co najmniej kilku latach widzenia? I w końcu czym jest tajemnicze tytułowe oko umysłu? Oliver Sacks – brytyjski neurolog i pisarz (zmarły w 2015 roku w Nowym Jorku) – w lekki i niesłychanie wciągający sposób odpowiada na te pytania, nieustannie tym samym uświadamiając czytelnikom, jak fascynującym organem jest ludzki mózg.
fot. Marianna Patkowska
Jakiś czas temu byłam absolutnie przekonana, że mam w swoim mózgu guza. Wiele niewytłumaczalnych w żaden inny sposób objawów wydawało się go w logiczny sposób potwierdzać (nasilające się bóle głowy, których już nic nie było w stanie uśmierzyć, zawroty głowy, problemy z równowagą, w krytycznych momentach nawet ze wzrokiem, nudności). Czekając na rezonans magnetyczny głowy, nie czułam strachu. Raczej niepokój, że nie wiem, co się dzieje z moim mózgiem. Badanie nie potwierdziło na szczęście najgorszej diagnozy. Objawy… okazały się psychosomatyczne i ustąpiły wraz ze zmianą pracodawcy. Teraz, czytając „Oko umysłu”, po raz pierwszy… rzeczywiście się przestraszyłam. Co prawda czytałam, więc miałam tym samym świadomość, że jestem w grupie niesamowitych szczęśliwców, których przypadek nie został opisany w tej książce, jednak przeraziła mnie myśl, że niespodziewana agnozja może dopaść tak naprawdę każdego. Nie wiem, czy miałabym tyle siły, ile niesamowici bohaterowie (i równocześnie pacjenci) Sacksa, którzy musieli uczyć się świata zupełnie od początku. I… nawet, jeśli się trochę przeciw temu buntowali, wszystkim udało się z ogromną godnością po jakimś czasie odnaleźć w nowej rzeczywistości. Niektórzy umieli ją nawet docenić.
Oliver Sacks, choć rozpatruje w swojej książce zagadnienia neurologiczne, umieszcza je jednak w szerszym kontekście, zahaczając o moje dwie ulubione nauki: filozofię oraz językoznawstwo. Wszystkim gorąco polecam tę porywającą lekturę!
P.S. Załączam fragment wywiadu na temat „Oka umysłu” z jego pełnym niesłychanego uroku osobistego autorem.
Pracując w szkole, codziennie stykałam się z ogromem ludzkich cierpień – a to ktoś kogoś nazwał „głupkiem”, a to „kłamczuchem”, a to w końcu „kluską”. Jako pani od słów, wiedziałam jak te mogą czasem ranić, przytulałam więc ich – tych tak nieopatrznie wystrzeliwanych językowych pocisków – ofiary mocno, za każdym razem pytając:
– Kochanie, a gdyby nazwał/a cię hipopotamem, czy to znaczyłoby, że nim faktycznie jesteś?
– pytanie ratunkowe dla ofiar pomówień
(Dla tęższych dzieci miałam na podorędziu bardziej neutralny wagowo przykład pawianów.)
Uwielbiałam tę chwilową konsternację, w którą je tym wpędzałam. Zazwyczaj po przemyśleniu, wracały do wniosków wyjściowych – że ich słownemu oprawcy należy spuścić łomot. Nie było jednak moją ambicją, by na szkolnych korytarzach przemoc nagle i niespodziewanie ustąpiła miłości. Chciałam raczej im pokazać ten fantastyczny patent zatrzymania się na chwilę i spojrzenia na rzeczywistość – jaka by nie była – z kompletnie innej perspektywy. Czy słowa są ważne? Dla mnie niesamowicie! Jestem wręcz religijnym ich wyznawcą, językoznawcą i prawopółkulowcem– nie może być już chyba gorszego adresu niż ja dla sformułowania: „no co ty, to TYLKO SŁOWA!”. Jednak… jakby mi się to nie wydawało banalne, podstawową funkcją języka jest komunikacja. Z tego też powodu jeśli używamy argumentów nielogicznych oraz nieprawdziwych, pozbawiamy wymawianych przez nas słów znaczenia. Stają się wtedy puste. Czy istnieje sens w tym, żeby dotykały nas puste słowa? Poruszać do żywego to mnie mogą nawet fonemy Stanisława Dróżdża, ale sztuka rządzi się swoimi prawami. W relacjach międzyludzkich chodzi na ogół o to, żeby wypowiadane słowa odzwierciedlały prawdę, a dodatkowo, żeby między nimi a czynami istniała harmonia i spójność.
Złapałam się w pewnym momencie na tym, że moje mądre rady dawane dzieciom są tak znakomite, że… aż sama z nich nie korzystam. Znaczy naprawdę w nie wierzę, ale kiedy ktoś w jakimś ciemnym zaułku walnie mnie znienacka w głowę stwierdzeniem, że jestem głupia, zła, wyrachowana czy interesowna, nagle… kompletnie zapominam, że nie jestem przecież hipopotamem(ani pawianem). Te słowa są – przykrymi, fakt, ale jednak – tylko słowami, w których nie ma prawdy. To ja muszę to wiedzieć. Ludzie mają prawo zarówno powiedzieć, jak i (co trudniejsze) pomyśleć o mnie wszystko. Bo – mogą, bo – są wolni, bo – znają tylko jakiś wycinek mnie, który interpretują po swojemu, w końcu bo – może zwyczajnie chcą mnie zranić. To moim obowiązkiem jest znać prawdę o sobie i chronić się przed jej zaciemnianiem. (W ekstremalnych sytuacjach będzie to również wkroczenie na drogę sądową, czasem niestety nieuniknioną.) To właśnie miałam na myśli, pisząc o oddawaniu innym ludziom kontroli nad swoim samopoczuciem.
Oczywiście nie wszystkie bolesne słowa są pomówieniami. Jeśli jednak pozostajemy w harmonii ze sobą, dobrze znamy, kochamy i akceptujemy samych siebie, mając świadomość zarówno swoich zalet, jak i (co chyba ważniejsze) wad, nad tymi ostatnimi ciągle pracując, nieprawda na nasz temat nas nie dotknie, a prawda nie będzie zaskoczeniem. Za tę ostatnią możemy być tylko wdzięczni – bliźni, widzący nas takimi, jacy rzeczywiście jesteśmy, zasługują na nasz duży szacunek. Nie wolno nam też zapominać, że komunikat nadawcy niesamowicie rzadko jest rzeczywiście związany z jego odbiorcą. Ludzie mierzą nas swoją miarą, a często też miarą własnych lęków i niepewności. Na ogół to, co wypowiadamy, mówi dużo więcej (jeśli nie wyłącznie) o nas samych, niż tych, do których nasze słowa kierujemy. Ta wiedza również bardzo pomaga odnaleźć właściwą perspektywę. Każdy człowiek nakłada na rzeczywistość (czy faktycznie istnieje jedna?) swoje własne filtry. Gdyby się poddać osądowi innych na nasz temat, nie mając pewności płynącej z nas samych, kim jesteśmy naprawdę, zaczęłoby się dryfować. Poznajmy się. I polubmy. I… po prostu upewnijmy, czy nie jesteśmy hipopotamem (albo pawianem).
P.S. Na deser mogę załączyć tu tylko jedną piosenkę, której tekst jest chyba najlepszym podsumowaniem mojego wpisu:
I am not my hair
I am not this skin
I am not your expectations, no, no
I am not my hair
I am not this skin
I am the soul that lives within
scenariusz:Noah Baumbach reżyseria: Noah Baumbach gatunek: dramat produkcja: USA
rok powstania: 2019 oryginalny tytuł: Marriage Story pełny opis filmu wraz z obsadą
Z „Historią małżeńską” miałam dosyć dziwne przygody – żaden inny film nie wzbraniał się nigdy aż tak wyraźnie przed tym, żebym go zobaczyła. Najpierw spóźniłam się o jeden dzień na ostatni pokaz w Zakopanem. Potem, będąc w Warszawie, wyszukałam seans w kinie studyjnym – pół godziny przed nim… wszystkie miejsca były już wyprzedane (pierwszy raz w życiu się z taką sytuacją spotkałam). Jakiś czas później zaplanowałam przyjazd do Krakowa, gdzie o dziwo ciągle jeszcze grano ten film. Mój autobus utknął w gigantycznym korku i dojechał na miejsce z półtoragodzinnym opóźnieniem – do kina nie miałam już nawet po co iść. W ten sposób w pewnym sensie trafiłam do punktu wyjścia i swojego ukochanego zakopiańskiego Kina Miejsce, na ekran którego film trafił ponownie w przedoscarowym cyklu. Dziś już rozumiem, że miałam zobaczyć „Historię małżeńską” po prostu we właściwym czasie, odrabiając wcześniej wszystkie lekcje, jakich ostatnio sporo przygotował dla mnie Wszechświat.
Film, choć nie brak mu zabawnych momentów i pewnej urokliwej lekkości, jest przeraźliwie smutny. Małżeństwo Nicole i Charliego (w tych rolach znakomici: Scarlett Johansson i Adam Driver) po dziesięciu latach rozpada się. Mimo deklarowanej przez obydwie strony chęci przeprowadzenia rozwodu polubownie i możliwie jak najmniej boleśnie, para zderza się z bezlitosną sądową rzeczywistością. Sytuacji nie ułatwia konieczność podjęcia walki o dziecko.
Boli mnie, że pokazana w filmie historia tak często przydarza się w życiu, jakby ludzie naprawdę nie wiedzieli, jak siebie i swoje związki chronić, póki nie jest jeszcze za późno. Mam wrażenie, że dokładnie o tym pisałam właśnie w swoim ostatnim tekście – w każdym człowieku jest siła, którą ten ma obowiązek w sobie odnaleźć. Jeśli tego nie zrobi, swoją słabością będzie obarczał wszystkich dookoła. To naszą rolą jest uszczęśliwianie siebie – nie rolą naszych partnerów (co działa oczywiście w obydwie strony). Miłość jest podstawą każdej romantycznej relacji, ale… nie wystarcza, żeby ta była udana. Na ekranie widzimy idealny przykład kochającej się pary, która zdołała się doskonale poznać, dla której ogromną rolę odgrywa przyzwyczajenie i wzajemny szacunek, a jednak… w której przynajmniej jedna strona (czy tylko jedna?) na bardzo wczesnym etapie kompletnie o sobie zapomniała i… uświadomienie sobie tego po latach wywołało w niej ogromny bunt i agresję. Czy da się w ogóle uniknąć zlania się z ukochaną osobą w jedno? Dziś już wiem, że tak. To wymaga ogromnej samoświadomości, niewyłączania swojej racjonalnej strony w chwilach miłosnych porywów i… przede wszystkim częstych i naprawdę szczerych rozmów. Nawet jeśli jesteśmy sami, powinniśmy mieć wgląd i w to, co się w nas dzieje, i w to, jak zewnętrze wpływa na nasze wnętrze – dobrze to monitorować, przyglądać się, co i jak na nas oddziałuje, co sprawia, że stajemy się lepszymi ludźmi, a co, że gorszymi. Jednak zdrowy związek (dwóch jednostek, a nie połówek!) nakłada na nas jeszcze jeden oprócz samodzielnej pracy nad samymi sobą obowiązek: dzielenia się tą ciągle zdobywaną wiedzą o sobie z partnerem. To, co służy nam dziś, nie musi nam wcale służyć jutro, ale jeśli tego najpierw nie zrozumiemy, a potem nie omówimy z ukochaną osobą, bardzo łatwo będzie nam utknąć na wiele lat w powtarzaniu schematów, które w gruncie rzeczy godzą w nas samych i sprawiają, że jesteśmy coraz mniej szczęśliwi. To nie jest uczciwe; ani w stosunku do nas samych, ani do naszego partnera.
Choć film, przez swoją wstrząsającą prawdziwość, może mocno przygnębić, pamiętajmy – ratunkiem dla wszelkich relacji, które zasługują w naszym odczuciu na przetrwanie, jest tylko i wyłącznie ciągła, nieustająca rozmowa.
Jako osoba, która ledwo jest w stanie spamiętać daty urodzin swoich najbliższych (dzięki Ci, Zuckerbergu, za facebookowe o nich przypomnienia!), z założenia odrzucam kłamstwo w swoim życiu; uczenie się na pamięć wymyślonych wersji zdarzeń, jawi mi się jako zmora zamierzchłych lat podstawówki – wkuwanie. Prawda jest pod tym względem niesamowicie praktyczna, jest jedna, wystarczy więc przyswoić ją tylko raz.
W licznych rozmowach, jakie w ramach swojego eksperymentu odbyłam z Drapieżnikiem, nieustannie przewijał się temat prawdy i kłamstwa. Uświadomiłam sobie, że nie usłyszałam od Drapieżnika niczego, czego nie słyszałabym wielokrotnie w swoim życiu wcześniej, za każdym razem reagując tak samo alergicznie. Wspomniana w poprzednim wpisie metoda majeutyczna pozwoliła mi odłożyć emocje na bok i rozłożyć na łopatki wszystkie nieudolne i pokrętnie śliskie teorie Drapieżnika przy użyciu logicznych argumentów.
1. Nie skłamać, a prawdy nie powiedzieć
fot. Marianna Patkowska
Za każdym razem zadziwia mnie tak samo ten straszliwie wyświechtany kontrargument (że tak go szumnie nazwę), mianowicie: „wyobraź sobie, jakby wyglądał świat, gdyby każdy zawsze i wszędzie mówił to, co faktycznie myśli”. Jeśli nie jest się moją mamą, która na nieopatrznie zadane pięć minut przed ważnym wyjściem pytanie:
– Jak wyglądam?
– nieopatrznie zadane mojej mamie pytanie
potrafi odpowiedzieć:
– Mogłabyś dofarbować odrosty i schudnąć tak… z sześć kilo!
– autentyczna odpowiedź mojej mamy (w roli nieopatrznie pytającej, tradycyjnie ja…),
raczej nie grozi nam aż tak patologiczna szczerość – nie ma się co obawiać.
W mówieniu prawdy nie chodzi o chlapanie wszystkiego, co wyprodukuje akurat nasz mózg. Dziennie przewijają się przez niego całe zastępy myśli (zwłaszcza przez mózgi nadwydajnych). Nie jesteśmy zobligowani do tego, żeby dzielić się nimi wszystkimi. Znamienne, że takie rozumowanie pojawia się zawsze tylko w dyskusjach o idealizowaniu wyższości prawdy nad kłamstwem. Jednak w sytuacji, w której np. nasz współtowarzysz w restauracji wraca z toalety do stolika i nie opowiada ze szczegółami, co przed chwilą właśnie robił, nikomu nie przyszłoby nawet do głowy sformułowanie tezy, że tym samym kłamie. Więcej, gdyby nagle zaczął opowiadać, uznalibyśmy, że coś z nim jest zdecydowanie nie tak. Czy dlatego, że nie umiemy znieść prawdy? Nie, dlatego, że zasady ogólne – póki między sobą nie ustalimy, że będą akurat zmienione – są takie, że pewne sprawy zachowuje się dla siebie. (Kłamstwem byłoby powiedzenie, że było się gdzie indziej, niż się faktycznie było.)
Uważam jednak, że istnieje zasadnicza różnica między niepowiedzeniem czegoś, co jest zbyt osobiste, intymne, fizjologiczne lub nieistotne dla naszego rozmówcy a celowym zatajeniem prawdy, która rozmówcy bezpośrednio dotyczy. Nie musimy ludziom mówić wszystkiego, jednak jeśli zobligowaliśmy się kiedyś do czegoś (wierności, lojalności, uczciwości) i druga osoba, bazując na tym, ma prawo myśleć, że się tych ustaleń trzymamy, a prawda okaże się niestety inna, niemówienie jej o tym jest kłamstwem.
2. To, czego nie wiemy… jest!
fot. Marianna Patkowska
Najtrudniej przyswajalną dla mnie mądrością Drapieżnika była teza, że tego, o czym nie wiemy, nie ma. Wzięłam więc pierwszy z brzegu przykład zatajania zdrady przed partnerem i uświadomiłam swojemu interlokutorowi, że: „no dobra, mamy w związku dwie osoby i zdradę, której dopuściła się jedna z nich. Osoba zdradzana nie wie, osoba zdradzająca oczywiście wie. Skoro tego, o czym nie wiemy nie ma, to zdrada była czy nie była, skoro my o niej wiemy?” Szach i mat. Dziękuję za oklaski, można już usiąść.
A poważnie, rozumiem chęć chronienia bliskiej osoby poprzez oszczędzenie jej jakiejś zbyt trudnej dla niej prawdy. Wiem z autopsji, że można ani nie skłamać, ani nie powiedzieć prawdy, odmawiając zeznań. Jednak… tylko wtedy, kiedy takiej prawdy nie jesteśmy danej osobie winni poprzez zawartą przez nas wcześniej umowę (jakiegokolwiek typu).
Do tego mam wrażenie, że wielu ludziom myli się jeszcze jedna rzecz: różne moralne normy z moralnością jako taką, która – tak samo jak prawda – jest tylko jedna. Barwnym przykładem na różne jej normy jest monogamia i poligamia. Czy można powiedzieć, że ta druga jest niemoralna? Nie, nie można. Większość populacji (łącznie ze mną) nie uznaje jej za swoją, co wcale nie znaczy, że nie istnieją fantastyczne poligamiczne doskonale działające związki. Niemoralne będą zdrada oraz kłamstwo. Czyli, póki wszystkie zainteresowane dorosłe osoby się na coś zgadzają i respektują swoje ustalenia, wszystko jest moralne. Umówienie się na monogamię i utknięcie w poligamii i okłamywaniu swojego partnera jest niemoralne. Umówienie się na monogamię i utknięcie w poligamii i okłamywaniu swojego partnera oraz tłumaczenie samemu sobie, że to tylko „inna moralna norma” jest dowodem na kompletny bałagan w głowie i całkowite pomieszanie porządków.
Dobrze pamiętać też, że zdrada zawsze pozostanie zdradą. Łatwiej jest ją jednak prawdopodobnie zrozumieć, nie udając że jej nie ma, lecz mierząc się z nią twarzą w twarz, rozmawiając o niej i tym, co tak naprawdę powodowało partnerem (nie to, żeby coś go usprawiedliwiało, ale naprawdę zdrowo jest się temu przyjrzeć). Myślę, że tylko wtedy można w ogóle spróbować cokolwiek poskładać. Ludzie niestety tak mocno boją się wszystkiego, co niesie ból, że nie potrafią zobaczyć, że za nim zawsze stoi oczyszczenie i ukojenie. Choć osobiście skłaniałabym się pewnie raczej ku słowom wielkiej polskiej filozofki Dody Elektrody:
Każdy zdradzający facet zasługuje na drugą szansę… u następnej kobiety.
– Doda
(Kwestię mitycznego „obarczania drugiej osoby ciężarem naszych grzechów” rozwinę w ostatnim podrozdziale.)
3. Wewnętrzny detektor ściemy
fot. Marianna Patkowska
Rodzaj relacji, w którą weszłam z Drapieżnikiem, pomógł mi przez cały czas mieć oczy szeroko otwarte. Oprócz – o czym pisałam w tekście, na który się tu powołuję – zauważenia, że mam sprzymierzeńca w postaci swojego mózgu, znalazłam w sobie jeszcze jedną rzecz: wewnętrzny detektor ściemy. Uświadomiłam sobie, że – podobnie jak mózg – on tam był zawsze, tylko… uparcie i całkiem skutecznie latami go ignorowałam. Umieszczony, u mnie akurat, gdzieś w okolicach żołądka, informował mnie lekkimi skurczami, kiedy ktoś mnie bezczelnie okłamywał lub mną manipulował. W przeszłości zagłuszałam to wszelkimi możliwymi sposobami. Na ogół powołując się na jakąś nierealną, literacką wizję miłości (uwaga, to wizja miłości toksycznej!). Upadłam chyba najniżej, kiedy… dałam sobie wmówić, że czyjś ewidentny alkoholizm jest „kwestią kulturową”. (Wyobrażacie to sobie? Skończyłam studia wyższe, dużo czytam, potrafię dodać dwa do dwóch, a jednak…) No ale, detektor zawsze działał bez zarzutu. Kiedy w tej sztucznej sytuacji po raz pierwszy zaczęłam traktować go poważnie, okazało się, że jest naprawdę fantastycznym narzędziem!
Drapieżnik wielokrotnie w chwilach, kiedy ten mi się nagle włączał, zapewniał mnie, że nie jest moim wrogiem. Kiedy nie byłam tego pewna, mówiłam wprost: „nie jestem tego w tym momencie pewna”. Czy go to raniło? Pewnie, że tak! Czy brałam to wtedy pod uwagę? Pewnie, że nie! Wiedziałam, że jeśli sytuacja dowiedzie tego, że się pomyliłam (nigdy w takich wypadkach nie dowiodła akurat, ale mimo wszystko zawsze brałam taką możliwość pod uwagę), będzie mi znacznie łatwiej szczerze przeprosić Drapieżnika, niż siebie samą, gdyby okazało się, że moje obawy były jednak słuszne. Po prostu odrobinę zmniejszałam przyznany mu kredyt zaufania. I tak całkiem spory. (I tak… na końcu przez niego zerwany.)
Wiem, że każdy człowiek ma wmontowany w siebie swój prywatny wewnętrzny detektor ściemy. Korzystanie z niego lub nie jest tylko i wyłącznie kwestią wyboru.
4. W prawdzie siła
fot. Marianna Patkowska
Prawdomówność myli się wielu osobom ze słabością. To szokujące, bo jest przecież zupełnie na odwrót – to w prawdzie jest największa siła!
Obiecałam zmierzyć się tu z moim „ulubionym” argumentem, czyli kuriozalnym pomysłem, że przyznaniem się do zdrady (pozostańmy już przy tym najbardziej jaskrawym przykładzie, ale mam tu na myśli tak naprawdę każdy rodzaj nielojalności) „obarczamy osobę zdradzaną”. Kiedy mówię to na głos, ludzie dziwnie na mnie patrzą, ale nie sposób przecież przemilczeć kwestii chorób wenerycznych – jeśli z kimś sypiamy, ta osoba zwyczajnie ma prawo wiedzieć, czy jesteśmy jej wierni czy nie, również z przyczyn medycznych. O co jednak chodzi tym całym zastępom specjalistów od zdrad w ich powtarzanej jak mantra teorii? Otóż, że prawda o zdradzie jest prawdą niezwykle trudną i bolesną. Boli (umiem nawet uwierzyć w to, że obydwie strony, choć ta nieświadoma jest pokrzywdzona zawsze dużo mocniej) na bardzo wielu różnych płaszczyznach. Stąd pewnie dramaty polegające na tym, że można wybaczyć ją na jednej i nie umieć wybaczyć na innej.
Tylko silni ludzie umieją się z prawdą zmierzać – i swoją, i cudzą. Dodatkowo uważam, że obowiązkiem każdego z nas jest stać się silnym człowiekiem (dotrzeć do siły, która w środku naprawdę jest), zanim wejdzie się w związek z drugim człowiekiem, a już tym bardziej zanim zostanie się rodzicem.Ludzie słabi często wiążą się z osobami również słabymi, a potem – jeśli zdarzy im się zdrada – ich słabością usprawiedliwiają swoje lawirowanie i mataczenie. Czasami rzeczywiście bolesna prawda może zupełnie zniszczyć kogoś, kto jest na to całkowicie nieprzygotowany. Jednak jego słabośćnie może stać nam na drodze do kierowania się wyłącznie prawdą. Niestety. Zadbanie o wzmocnienie się leży tylko i wyłącznie po jego stronie. To samo tyczy się nas samych. Najprostsza rada jest oczywiście taka, żeby… po prostu nie zdradzać. Tak, już słyszę te chrząknięcia i wypowiadane ze zniecierpliwieniem komentarze, że „to nie jest wszystko takie proste” oraz że „nie znam życia”. Otóż życie znam dziś dużo lepiej niż kiedykolwiek wcześniej, a to wszystko… jest dokładnie takie właśnie proste! Słabi ludzie nie powinni w ogóle zdradzać, bo ich słabość nigdy nie pozwoli im podnieść się z bałaganu, jaki narobili (a takim podniesieniem się może być tylko i wyłącznie stanięcie ze sobą i osobą zdradzoną w prawdzie). Z kolei silni, kierujący się prawdą ludzie raczej do zdrady nie dopuszczą, bo nie będą się bać odbywania ze swoimi partnerami trudnych rozmów zanim stanie się coś nieodwracalnego. To wszystko zresztą składa się w dosyć logiczną całość – jeśli ktoś jest zbyt słaby, by udźwignąć informację od partnera, że ten odczuwa w relacji jakieś braki lub obawia się narastającej fascynacji kimś innym, daje milczące przyzwolenie drugiej osobie na radzenie sobie z tym po swojemu. (Czyli nie zawsze właściwie.) I to również nie jest w porządku. Silne osoby potrafią szybko wychwycić zagrożenie, rozmawiać o nim (zarówno o nim mówić, jak i słuchać) i wspólnie rozwiązywać problemy. Pewnie dlatego, że podstawą dobrych i zdrowych relacji jest… prawda właśnie.
Dwie rzeczy dają duszy największą siłę: wierność prawdzie i wiara w siebie.
– Seneka Starszy (55 p.n.e. – 40 n.e.)
fot. Marianna Patkowska (Do swojej stylizacji wykorzystałam kurtkę i biżuterię własnego projektu oraz wykonania 😉 )
P.S. Na deser łączę swój cover piosenki, którą niedawno tu zamieszczałam, mianowicie„Thank U” Alanis Morissette, bo jej tekst i głębokie przesłanie stały mi się w ostatnim czasie niesłychanie bliskie.
Początek roku przyniósł mi jedną z najbardziej nNiesamowitych przygód. Odbyłam ryzykowną podróż poza swoją strefę komfortu, która nie okazała się wycieczką jednodniową – jak to czasami w życiu bywa – lecz kilkoma turnusami obozu survivalowego. Powiedzieć jedynie, że przetrwałam, to nic nie powiedzieć; przy okazji tego przyspieszonego kursu samorozwoju dowiedziałam się o sobie więcej niż przez kilka ubiegłych dekad!
Na mojej drodze pojawił się człowiek, który – przynajmniej na pierwszy rzut oka – uosabiał wszystko to, czym na ogół gardzę, co mnie przeraża, odstręcza i napawa litością. Ponieważ nie lubię w sobie takich uczuć, naturalnym było go minąć i pójść dalej. W mojej głowie jednak pojawiła się bardzo nieoczekiwana refleksja (być może zresztą pod wpływem niesamowitego wrażenia, jakie zrobił na mnie film „Dwóch papieży”) – płeć, wiek i światopogląd tego człowieka wydały mi się wręcz idealne do tego, by móc… zmierzyć się przy jego pomocy z sobą samą (także tą sprzed lat, która, nie znając się, nie potrafiła się bronić). Nieetyczne wydaje mi się rozpisywanie na temat osoby, która ma prawo sobie tego nie życzyć, więc skupię się na najważniejszym dla mnie elemencie tej relacji, czyli sobie samej. Jego zaś nazywać będę na potrzeby tego wpisu Drapieżnikiem (co prawda wyliniałym i z mocno zatraconym instynktem łowcy, ale niech już będzie – licentia poetica). Od razu rozwieję wszelkie moralne wątpliwości moich wnikliwych Czytelników – tak, od początku do końca relacji wykorzystywałam Drapieżnika wyłącznie do swoich celów. Nie byłam w tym jednak cyniczna, bo wyjawiłam swoje zamiary od razu (przypominając o nich od czasu do czasu potem), a sens tego eksperymentu opierał się na bezwzględnej uczciwości. Ta zakładała zrozumienie i przyjęcie swojej skrajnej inności, wyraźne zaznaczenie granic każdej ze stron i wzajemny (choć nie zawsze było łatwo…) szacunek. Reguły gry – nawet jeśli ustalone przeze mnie – zostały zaakceptowane przez obydwie strony. Relacja, w którą weszłam z Drapieżnikiem, była niesłychanie intensywna intelektualnie, a czasami wręcz wyczerpująca energetycznie. Ponieważ czułam, że nasze różnice mnie chronią przed całkowitym zaangażowaniem się emocjonalnym (czy też może romantycznym, bo i emocje odegrały tu ważną rolę), a równocześnie też wiedziałam, że z biegiem czasu mam szansę Drapieżnika nawet polubić (co się rzeczywiście stało), zdołałam się utrzymywać na linie rozwieszonej między swoją racjonalną a emocjonalną stroną, równocześnie przyglądając się wszystkiemu także z boku (być może stąd też to wyczerpanie).
Czy miałam jakiś sprecyzowany cel? Chyba nie. Chciałam się wzmocnić, a żeby to zrobić, czułam że muszę się dogłębnie poznać. Pamiętając relacje toksyczne, które przez wiele lat z powodzeniem budowałam, jak również uwzględniając swoją terapię i samodzielną pracę nad sobą, domyślałam się, że dziś działam pewnie według trochę innych mechanizmów. Bardzo byłam ich ciekawa.
Warto też zaznaczyć, że kluczem do zrozumienia mojego postępowania (także dla mnie samej) jest moja nadwydajność mentalna. Jestem książkowym przypadkiem prawopółkulowcai wreszcie odczułam to w pełni. Zdaję sobie więc sprawę z tego, że dla 85% populacji opisane przeze mnie doświadczenie nie będzie możliwe do pojęcia. (Co nadal nie oznacza oczywiście, że nie jest obiektywnie ważne.)
1. Bycie swoim własnym punktem odniesienia
Fundamentem tej przygody była całkowicie mi kiedyś obca w relacjach świadomość, że… nie jestem bezpieczna. Albo jeszcze inaczej – że powierzenie swojego bezpieczeństwa drugiemu człowiekowi, a potem dziwienie się, że nie dopilnował, żeby nic mi się nie stało, jest irracjonalne. Oczywiście trudniej byłoby mi to dostrzec, gdybym spotkała się z kimś z mojej strefy komfortu. Jednak tu to chyba oczywiste – żadna potencjalna ofiara nie pozwoli drapieżnikowi się sobą zaopiekować. Jaka jest jednak druga – oprócz oczywistej, czyli ucieczki – możliwość przetrwania? Znalezienie opiekuna, któremu będzie można zaufać. I który nas na pewno obroni, bo jest – w przypadku ludzi niekoniecznie nawet silniejszy (ta kategoria wydaje mi się z założenia ryzykowna), lecz przede wszystkim – stabilny i spójny. Kto to taki, kto to taki? Otóż… my sami! Głębokie prawdy mają to do siebie, że brzmią upokarzająco (dla tych, którzy je przytaczają) banalnie, ale… zrozumienie w praktyce tego, że źródła swojego spokoju i szczęścia możemy szukać jedynie w sobie, zajęło mi naprawdę bardzo wiele lat. Rozumiem więc doskonale, że można to wiedzieć w teorii i… nadal gubić się w meandrach stosunków międzyludzkich.
Jako wyjątkowo nadgorliwa studentka tego kursu samorozwoju, cisnęłam mocniej. Najłatwiej byłoby się przecież obronić, wchodząc w relację powierzchowną, obudowując się grubym murem. Ja jednak uznałam, że funkcję muru mogą spełnić dwie rzeczy: ewidentne różnice między mną a Drapieżnikiem, a także wyraźnie zarysowane przez każde z nas (choć mocniej chyba przeze mnie jednak) granice, na których szanowanie się umówiliśmy. Zaskakująca była dla mnie obserwacja czegoś, co z takich fundamentów muru bezpośrednio wynikło: po raz pierwszy nie zlałam się z osobą, którą tak bardzo zaabsorbowałam swój czas i energię, w jedno! To było dla mnie przedziwne doświadczenie. Dotychczas większość wszelkiego typu bliskich związków bolała mnie tak mocno na jakimś ich etapie dlatego, że nie umiałam w nich wyszczególnić siebie jako nieintegralnego z relacją elementu. Po rozstaniu czułam więc na ogół przede wszystkim ulgę (w pewnym momencie wierząc nawet, że być może jestem od rozstań uzależniona). Oczywiście, że sztuczność tego doświadczenia znacznie mi to odkrycie umożliwiła, ale wierzę, że ponieważ zobaczyłam, że to mi służy, nauczę się dążyć do takiego wzorca także w naturalnych warunkach.
2. Otwartość na drugą osobę
Z punktu pierwszego wynika automatycznie punkt drugi. Jeśli źródło swojego bezpieczeństwa usadowimy w samych sobie, zdejmiemy z drugiego człowieka ciężar naszych (często nierealnych) oczekiwań, przez co jego obraz w naszej głowie będzie mniej zafałszowany. W zdrowych relacjach paradoksalnie łatwiej rozmyć granice. Obserwując swojego Drapieżnika takim, jakim faktycznie mi się ukazał, niejednokrotnie wolałam uciec jednak do swoich oczekiwań. One były miękkie, wygodne i bezpieczne. Tymczasem rzeczywistość była taka, że tu coś przeciekało, tam grzyb, jeszcze gdzie indziej ślisko – złamanie nogi lub choćby nabawienie się srogiego kataru wydawały się być kwestią jedynie niedalekiej przyszłości. Wtedy przypominałam sobie, że przecież nie o to mi w tym wszystkim chodzi, żeby mi było miło (od tego mam już swoje miejsca).
Oczywiście zupełnie inną kwestią jest wola drugiego człowieka i to, na ile pozwoli nam się poznać. Nie twierdzę, że mój eksperyment był idealny i pozbawiony wad. Zakładał wiele rzeczy, które być może błędnie oszacowałam (a być może nie). Nie ma to jednak zbyt dużego znaczenia. Znaczenie miało coś innego – otóż zobaczenie człowieka z jego zbyt trudną dla nas często niedoskonałością (tym się m.in. różni przebywanie w swojej strefie komfortu od przebywania w nieswojej) i oddzielenie tego człowieka jako przedstawiciela gatunku, do którego się samemu należy, od jego wyborów, o których możemy mieć jak najgorsze zdanie, wydaje mi się istotą człowieczeństwa właśnie. Jeśli dodamy do tego nić sympatii i nieuchronnie pojawiające się emocje, możemy osiągnąć Himalaje miłosierdzia, ale… z tym też trzeba być ostrożnym…
3. Nieuchronnie pojawiające się emocje
Jeśli dwie osoby spędzają ze sobą (niekoniecznie nawet fizycznie) mnóstwo czasu, zaprzęgając w ten kontakt niemal całą swoją intelektualną energię, nie mogą chyba zupełnie niczego do siebie nie poczuć. Nawet jeśli będą to na początku odczucia negatywne, to prędzej czy później pojawi się szacunek do wytrwałości adwersarza. (Jeśli się nie pojawi, a nas nie cechuje masochizm, relacja szybko zgaśnie.) Od szacunku już tylko jeden krok do sympatii, nawet jeśli dosyć chłodnej.
I tu znowu zaobserwowałam u siebie po raz pierwszy coś zdumiewającego. Być może przez uprzednie zrozumienie, że tylko ja mogę się w razie czego obronić, zwróciłam się ku sobie i… zauważyłam, że mam nieprawdopodobnego sprzymierzeńca i kompana w postaci… swojego mózgu! Wcześniej go nie doceniałam a regularnie dominowana, nie dawałam mu nawet dojść do słowa we wszelkich kontaktach, w których pojawiały się emocje lub nawet – nie bójmy się tego słowa! – uczucia. Tym razem, pozwalając mu działać, zaznałam… ukojenia. Ze wzruszającą precyzją rozkładał na czynniki pierwsze wszystko, co się dzieje i wyjaśniał mi, co i czemu czuję. Odwoływał się zawsze do racjonalnych argumentów. Nie wszystko, co mi przekazywał rozumiałam od razu. Jednak kiedy traciłam umiejętność obiektywnego osądu sytuacji (przez sympatię czy współczucie dla Drapieżnika, a czasem też lęk o siebie samą), on po prostu konfrontował mnie z danymi.
Studzenie emocji rozumem na zmianę z kontrolowanym poddawaniem się im, było dla mnie absolutną nowością. Zupełnie fascynującą. Jakbym odnalazła w sobie jakąś niesłychanie cenną umiejętność, o której istnieniu nawet nie wiedziałam.
4. Niesienie pomocy
Podstawową moją bolączką było to, że doskonale widząc problemy Drapieżnika a także możliwe warianty ich rozwiązań (które jednak wykraczały poza z kolei jego strefę komfortu), długi czas nie umiałam zrozumieć, że nie wolno pomagać ludziom, którzy nas o pomoc nie proszą. Uznałam, że skoro ktoś stał mi się trochę bliski i widzę, że właśnie tonie, a tuż obok niego unosi się na wodzie wielkie koło ratunkowe (którego prawdopodobnie ze swojej perspektywy po prostu nie widzi), moim obowiązkiem jest mu je wskazać. I nawet jeśli tak faktycznie było, to tu się niestety kończyła moja rola.Ta lekcja była najtrudniejsza. Bo kiedy słyszysz na to:
– Ale to koło jest nieistotne, bo ja przecież tonę!
– to, co na to słyszysz
to przecież nic dziwnego, że cię trafia! Od razu widzisz przed oczami tekst księdza Hellera o „powiększaniu sumy bezsensu we Wszechświecie” i czujesz bezsilność. Ale… nic nie możesz zrobić. Nie wolno ci!
Nadal mam głębokie przekonanie, że zetknięcie się ze sobą tak kompletnie różnych światów, możliwość podotykania swoich ran, a przede wszystkim zlokalizowania ich, przynosi możliwość wyleczenia obydwu stronom. Jednak nikogo nie można leczyć na siłę. Czasem mi przykro, kiedy pomyślę, że Drapieżnik mógł tę szansę wykorzystać w moim rozumieniu lepiej, ale tego z drugiej strony nie mogę przecież wiedzieć. I tutaj z pewnością przydałoby mi się więcej pokory.
5. Balansowanie na dwóch płaszczyznach, w tym
jednej podwójnej
Do tej pory w każdą relację skakałam bez spadochronu, a kiedy już się roztrzaskałam o ziemię, obiecywałam sobie, że już nigdy więcej nie skoczę. Schemat się powtarzał, dopóki nie odkryłam, że… przecież można skakać ze spadochronem! Uświadomienie sobie tej oczywistej (z pewnością oczywistej dla lewopółkulowców) prawdy zajęło mi całe moje dotychczasowe życie, ale też równocześnie niewiarygodnie poprawiło nagle jego jakość!
Moim spadochronem okazywali się – na ogół niestety w podobnych sytuacjach mocno spychani na dalszy plan – przyjaciele, na których miłość, życzliwość i troskę mogłam naprawdę liczyć. Zrozumiałam, że w każdego typu intensywnym związku dwojga ludzi istnieją tak naprawdę dwie płaszczyzny: zewnętrzna i wewnętrzna, z czego ta druga dzieli się na to, co dzieje się wewnątrz nas samych i to, co dzieje się wewnątrz drugiej osoby. I prawdopodobnie ochronić przed utratą zmysłów może jedynie szukanie za każdym razem równowagi między nimi.
Przy skrajnie odmiennych światopoglądach z Drapieżnikiem, przed walką i ranieniem się chroniło nas oboje częste spotykanie się na płaszczyźnie zewnętrznej i dyskusja oparta na starej, dobrej, wypróbowanej (również przeze mnie w szkole) metodzie majeutycznej – wygrywały argumenty logiczne, a więc… Prawda. (Niech pytanie, kto z nas obojga wychodził z większości takich rozmów zwycięsko, pozostanie retorycznym.)
Gdyby moje uczulenie na relatywizm moralny zderzyło się z niepewnością i zakrzykiwanymi ranami Drapieżnika, oprócz bólu i rosnącej frustracji nic by z tego nie było. Co dowodzi, że płaszczyzna wewnętrzna (któregokolwiek z nas) nie byłaby miejscem odpowiednim.
Z kolei do jakiegoś odsłonięcia się, które też jest przecież ważne, potrzebujemy się odwiedzać w swoich wnętrzach. Tym jest troska – leży nam na sercu, jak druga osoba się z czymś poczuje, próbujemy zrozumieć motywy jej zachowania. Trzeba jednak mimo wszystko uważać. Pamiętać, że czyjeś wnętrze nie jest tożsame z naszym i nigdy się w nim zbyt długo nie zasiedzieć. Relacja może być wręcz idealna, jeśli będziemy się po tych w sumie trzech płaszczyznach sprawnie przemieszczać.
6. Zły i dobry człowiek
Jako nadwydajna mentalnie jednostka uznałam kiedyś, że wszyscy ludzie są z założenia dobrzy (zaraz po okresie buntu, kiedy wydawało mi się, że wszyscy są źli). Tymczasem moja nNiesamowita przygoda uświadomiła mi, że jest jeszcze inaczej. Ludzie rodzą się z pewnym potencjałem, a wybór czy będą dobrzy czy źli, należy do nich samych. Więc tak, istnieją ludzie źli (z własnego wyboru) oraz nie, nie dzierżą w dłoniach informującego o tym transparentu. Dobro i zło objawia się w małych rzeczach. A że ludzie nie są czarno-biali, mogą nas urzec wieloma naprawdę obiektywnie pięknymi cechami i równocześnie być źli (choć, zupełnie słusznie, widzimy w nich namiastki dobra). Czy nie są przez to nieszczęśliwi, to już całkiem inne zagadnienie, jednak – podobnie jak z pomaganiem na siłę – nie wolno nam w to ingerować.
Relacja z Drapieżnikiem przez swoją niewiarygodną intensywność, od samego początku była obliczona na krótkoterminowość (przynajmniej przeze mnie). Koniec okazał się jednak rozczarowująco banalny – Drapieżnik złamał wyraźnie ustalone na początku zasady, świadomie przekraczając moje granice. Być może nawet celowo, co zahaczałoby o manipulację (również wbrew regułom tej znajomości). I… wtedy mnie olśniło! Ludzkiej wolności wcale nie ograniczają ustalane prawa! Ludzką wolność ogranicza dopiero egzekwowanie ich. Czy można powiedzieć, że klient banku nie może nie wywiązać się z umowy z nim podpisanej? Ależ – jako wolny człowiek – oczywiście, że może! Jednak… podpisując dokument, zapoznał się z grożącymi mu za to sankcjami, zgadzając się, by były właśnie takie. Ten przykład pomógł mi zrozumieć bezsensowność zadręczania się, czemu Drapieżnik postąpił tak, a nie inaczej. Postąpił tak, bo jako wolny człowiek mógł. To po mojej stronie leży trzymanie się swoich zasad (czyli w tym wypadku uznanie znajomości za niebyłą).
7. Kto ja jestem?
Czego się o sobie dowiedziałam? Kim jestem? Jestem na pewno silną kobietą. Każde z tych słów oddzielnie, jak również oba razem określają, kim się (już pewnie jakiś czas temu) stałam i kogo w lustrze tej nNiesamowitej przygody po raz pierwszy zobaczyłam. Człowieka w pełni zintegrowanego z samym sobą.
P.S. Na deser łączę jedyną odpowiednią w tym miejscu piosenkę, którą… dedykuję Drapieżnikowi.
wydawnictwo: Copernicus
Center Press
rok wydania: 2015
„A człowiek głupi nie milczy. Mówi, zwykle mówi wiele, i powiększa sumę bezsensu we Wszechświecie. […] Mowa głupiego udaje Słowo, ale nim nie jest. Jest czymś, co… opiera się racjonalnym wyjaśnieniom. Ale głupota może wcielać się w czyn, a czyn taki nie zostaje natychmiast rozerwany wewnętrzną sprzecznością i wyłączony z istnienia, lecz trwa i produkuje skutki, które głupotę utrwalają na Ziemi” („Moralność myślenia” Michał Heller, str. 21).
Kiedy przeczytałam powyższe słowa, doznałam jednego z najsilniejszych w ostatnim czasie wzruszeń – oto wskrzeszono, niczym Łazarza, moją pogrzebaną już dawno wiarę w to, że ktokolwiek nie tyle nawet rozumie, ile przede wszystkim podziela moje przekonania dotyczące szerszej niż pozorna szkodliwości głupoty! Bo tu już nawet nie o niską na nią tolerancję chodzi (za co ciągle obrywam, z każdej właściwie strony), tylko dostrzeganie problemu w aspekcie globalnym.
Obcowanie poprzez lekturę z obezwładniającą erudycją księdza profesora Michała Hellera (filozofa, fizyka kosmologa, teologa; jedynego polskiego laureata Nagrody Templetona) to fascynująca i niezwykle stymulująca intelektualnie przygoda. Choć „Moralność myślenia” jest małego formatu, liczy zaledwie 116 stron, a cudowny język autora z powodzeniem można nazwać przystępnym, skondensowanie rzeczy ważnych sprawia, że trzeba jej poświęcić więcej czasu i uwagi, niż mogłoby się wydawać.
Filozofia zawsze mnie fascynowała. Miałam jej sporo we wszystkich szkołach, a także na studiach. Nadal jednak nie jest to moja dziedzina. Nie poruszam się po niej pewnie. Wielkość księdza Hellera polega m.in. na tym, że bierze czytelnika za rękę i, opowiadając o świadomym wyborze racjonalności (oraz tłumacząc, czemu jest to wybór moralny), przeprowadza go przy okazji przez historię filozofii. Jest w tym wielka życzliwość i wyrozumiałość dla wszelkiego typu braków w znajomości tej nauki. Nie ma natomiast żadnej taryfy ulgowej, jeśli chodzi o brak myślenia. Mózg czytelnika musi od pierwszej do ostatniej strony pracować na najwyższych obrotach, co jest jedną z największych rozkoszy podczas lektury. Rozkoszy co prawda męczących, ale równocześnie niebywale satysfakcjonujących.
***
W kontekście niedawnych imprez sylwestrowych transmitowanych przez nasze telewizje (zwłaszcza telewizję publiczną), przewijał się znowu podczas rozmów z moimi bliskimi temat dotyczący skali szkodliwości disco-polo. Przy całej swojej naprawdę dużej tolerancji muzycznej i rozległych jednak upodobaniach (żywo interesuję się zarówno muzyką dawną, jak i współczesną, ale również przecież najszerzej rozumianą rozrywką ze wszelkimi jej obrzeżami), przy niedostępnej wielu profesjonalnym muzykom umiejętności rozróżnienia odmiennych celów, którym muzyka może służyć (np. kontemplacja będzie determinować inny rodzaj słuchania niż czysta zabawa i taniec), nie mogę przeboleć masowego i jawnego ogłupiania narodu nurtem disco-polo. I wbrew temu, co często próbuje mi się wmówić, nie chodzi o to, że nie trafia ono w mój gust czy że przez moją (krótką, ale jednak) edukację muzyczną jestem bardziej świadomym słuchaczem. To, że umiem słuchać muzyki bardzo czasem dla laików trudnej, nie oznacza że nie bawię się do kompozycji prostych, do rozrywki stworzonych (poświęciłam temu zresztą cały wpis zatytułowany „Let’s dance”).
Nie proponuję rodakom witania Nowego Roku przy akompaniamencie utworów Witolda Szalonka przecież (jeszcze nie zwariowałam!), ale w promowaniu prostackiej, plebejskiej, żenującej estetyki dostrzegam ogromne zagrożenie, którego skutki można rozpatrywać w aspekcie społecznym. Książka księdza profesora Michała Hellera pomogła mi je skonkretyzować i nazwać – to właśnie przyzwolenie na „powiększenie sumy bezsensu we Wszechświecie”. Oczywiście autor wyodrębnia obszary, które racjonalności ani nie podlegają, ani podlegać nie powinny, a wśród nich znajdziemy rzecz jasna też sztukę. Myślę jednak, że nie wszystkie upławy ludzkiej głowy można do niej zaliczyć, nawet jeśli pod takim płaszczykiem będą sprzedawane.
Ogłupionymi społeczeństwami można łatwiej sterować. To samo zresztą tyczy się również jednostek. Warto z racjonalnego myślenia uczynić swój wewnętrzny drogowskaz chociażby po to, by nie musieć być od nikogo zależnym. Racjonalność myślenia zakłada także otwarcie się na dialog i konstruktywny spór, z którym znowuż mamy dziś duży problem.
Niemal w każdej chwili życie stawia nas przed różnymi wyborami. Wybierajmy więc dobrze, a przede wszystkim wybierajmy mądrze! Nasze decyzje – nawet te, wydawałoby się, błahe – mają bezpośredni wpływ na Wszechświat. Tworzymy go wspólnie.
Pierwszy dzień nowego roku większość rodaków będzie prawdopodobnie witać na srogim kacu. Jako osoba, która pije dosyć rzadko, ale jeśli już, to najchętniej czystą wódkę lub śliwowicę, mogę tym najbardziej cierpiącym przypomnieć o cudzie natury, jakim okazuje się wtedy sok z kiszonej kapusty (z jednego opakowania tejże, do dna), szklanka wody, a potem jeszcze sok z ogórków kiszonych (też z jednego opakowania tychże, również do dna). Mniej cierpiący powinni zadowolić się kartonem soku pomidorowego, a potem kefirem lub maślanką. Bardzo pomaga w pierwszostyczniowym braku kaca pełnienie w Sylwestra roli kierowcy, a także bycie w ciąży. (I w jednej, i w drugiej sytuacji uznaję tylko jedną „rozsądną ilość alkoholu” – okrągłe zero.) W pozostałych przypadkach sprawdza się po prostu umiar i rozsądek.
Wstawaj, szkoda dnia!
fot. Zofia Mossakowska
Kiedy już opanujesz, Drogi Czytelniku, swój stan, jaki by nie był, zasiądź w piżamie z kubkiem kawy (lub soku pomidorowego, kefiru czy soków z kiszonek) nad pustą kartką, jaką jest ten dzień. Można uparcie twierdzić, że pierwszy stycznia niewiele się różni od pozostałych 364 dni roku, ja jednak zdecydowanie ulegam jego magii. Słowa „nowe rozdanie” nabierają nowego smaku i wymiaru – schodzą ze swojego metaforycznego piedestału i oto zamieszkują między tymi określającymi codzienne, przyziemne sprawy.
Wszystko jest przed nami! Cały nowy roczny cykl! Marny ze mnie coach, nie będę Cię więc zapewniać, że „jesteś zwycięzcą”, zwłaszcza, jeśli akurat nim nie jesteś. Wolę Ci przypomnieć, że jesteś… SOBĄ! Odrębnym, pięknym, unikalnym i niezbadanym Wszechświatem. Jak śpiewała India.Arie:
Nie jestem błędami, które popełniłam,
ani żadną z rzeczy, które sprawiły mi ból.
Nie jestem częściami snu,
który zostawiłam za sobą
– jestem światłem.
Kiedy to wreszcie zrozumiesz, dotrze do Ciebie również, że masz w rękach doskonałe ludzkie istnienie, o które musisz się zatroszczyć – Siebie Samego! Rozpoczynający się właśnie rok przyniesie Ci mnóstwo niespodzianek – i tych miłych, jak również tych mniej przyjemnych. Na większość zdarzeń losowych nie będziesz mieć wpływu, możesz je natomiast odrobinę ukierunkować, jeśli wnikliwie zastanowisz się nad tym, jakiej energii i jakich ludzi potrzebujesz wokół siebie, żeby się rozwijać, a jaka energia i jacy ludzie działają na Ciebie destrukcyjnie. Zastanów się też, które aktywności budują w Tobie trwałe i dobre fundamenty (na przykład może czytanie czy sport, a może długie spacery lub medytacje), a które rozpraszają Twoją uwagę, nic cennego nie dając Ci w zamian (na przykład może nielimitowane oglądanie telewizji czy bezrefleksyjne scrollowanie smartfona, a może palenie papierosów lub zbyt intensywne imprezowanie). Nałogi to osobny temat. Jeśli masz choćby cień podejrzenia, że korzystanie z jakiejś używki zmieniającej świadomość wymknęło Ci się spod kontroli, musisz się sprawie przyjrzeć z bliska (jeśli nastąpi taka konieczność, nie bój się prosić o pomoc profesjonalistów – od tego są).
No dobrze, ale po co nam właściwie spis ludzi i rzeczy, które nam sprzyjają i tych, które nie sprzyjają? Otóż będzie on nieodzowny w próbie odpowiedzenia sobie na pytanie, które w moim odczuciu jest zasadnicze i którym dobrze się kierować przy każdym najmniejszym życiowym wyborze. Mianowicie:
Czy to mi służy?
fot. Zofia Mossakowska
Jakiś czas temu zmierzyłam się z trudną decyzją eliminacji ze swojego życia pewnego elementu. Element ów na pierwszy rzut oka nie był ani niebezpieczny, ani obiektywnie zły. Co więcej, przynosił mi nawet sporo radości. Jednak jakąś część mnie rozdrażniał, frustrował. Nasilał kiełkujące we mnie poczucie braku. Był czymś w rodzaju namiastki, a doświadczenie podpowiada mi, że od namiastek powinnam się trzymać z daleka. Decyzja o eliminacji tego elementu wydawała mi się irracjonalna, niepoparta żadnym sensownym argumentem. I wtedy z pomocą przyszło mi właśnie to pytanie: Czy to mi służy? Odpowiedź doskonale znałam. Nie służyło mi. Nawet, jeśli służyło większości mnie, tej niewielkiej części zagrażało i wprowadzało ją w dezorientację. Nie zaznamy spokoju, pomijając jakieś fragmenty siebie, choćby te były ukształtowane przez nieprzerobione traumy i nie reagowały adekwatnie do sytuacji. Droga do uleczenia nie prowadzi przez zaprzeczanie własnym emocjom.
Wtedy właśnie odkryłam moc tego pytania i jego niesłychanie uniwersalne możliwości zastosowania. Banalną (choć również późno przeze mnie odkrytą) prawdą jest to, że to, czego chcemy nie zawsze pokrywa się z tym, czego potrzebujemy. Co więcej, na ogół w ogóle się nie pokrywa. Najprostszym przykładem będzie tu dziecko, które chciałoby całymi dniami zajadać się cukierkami. Czy tego potrzebuje? Absolutnie nie! Czy to mu służy? Wręcz przeciwnie! Dorosły jest w stanie rozpoznać różnicę między chceniem a potrzebą. Problem tkwi zresztą na ogół nie w tym, że jej nie dostrzega, lecz w tym, że dostrzegając, próbuje przekonać siebie samego, że da się ją rozmyć.
Mądry rodzic ustali tygodniowy lub miesięczny limit zjadanych przez dziecko słodyczy, a dzienne zapotrzebowanie (właśnie) na cukier zaspokoi zdrowszymi przekąskami (np. chipsami z owoców czy warzyw, bakaliami czy suszonymi owocami). To samo dobrze jest zrobić ze sobą.
Nie namawiam oczywiście do odmawiania sobie przyjemności, które wprowadzają do naszego życia kolory, ale np. odbijają się odrobinę na naszym zdrowiu czy portfelu. Czasem warto zaspokoić właśnie swoją chęć, a nie potrzebę. Uważam jednak, że w każdej sytuacji trzeba mieć po prostu jasność, co jest czym. Odkryłam kiedyś, że gorsze samopoczucie zdecydowanie poprawiało mi się po zakupie jakiegoś nowego ciuszka (tak ma zresztą masa kobiet przecież). Niepokojące jednak stało się to, że im częściej tak sobie poprawiałam humor, tym krócej się on utrzymywał, a potem – coraz szybciej – pojawiały się irracjonalne wyrzuty sumienia (choć z wydawaniem pieniędzy zawsze byłam akurat rozsądna). Czy nowa rzecz była mi potrzebna? Oczywiście, że nie. Wszystko byłoby w porządku, gdyby pojawiła się we mnie sama chęć, bez potrzeby. Zdałam sobie jednak sprawę z tego, że potrzeba była we mnie silna, ale zaspokojenie jej nowym zakupem wpędzało mnie w poczucie zagubienia, bo ta potrzeba dotyczyła czegoś całkowicie innego. Nie posiadania. Postanowiłam, że – choć wymagało to ode mnie większej uwagi – za każdym razem będę musiała rozpatrywać pojawiający się brak indywidualnie (znowuż identycznie, jak w przypadku pracy z dziećmi). Szybko okazało się, że zamiast zakupów raz wystarczy wyskoczyć z przyjaciółką na kawę, raz – zadzwonić do bliskiej osoby, a raz wybrać się po prostu na długi spacer. Taniej i ekologiczniej!
Więc chodź, zorganizuj swój
świat!
fot. Zofia Mossakowska
No ale jak się ma sporządzona wcześniej lista sprzyjających i niesprzyjających nam ludzi i rzeczy do rozważań nad tym, co nam służy?
Spieszę z wyjaśnieniem. Oprócz aktywności, które wyrządzają nam więcej krzywdy niż dobra (w moim przypadku takim bezsensownym pochłaniaczem czasu i energii były media społecznościowe – z części więc zupełnie zrezygnowałam, a część sama sobie ograniczyłam), są też ludzie, których energia wpływa na nas destrukcyjnie. U mnie rozwiązanie tego problemu nastąpiło samoistnie, kiedy wyrzucono mnie z pracy. Było to oczywiście wylanie dziecka (zarówno jedno, jak i drugie słowo, nomen omen) z kąpielą, bo wraz z ludzkimi toksykami zostałam też pozbawiona wielkiego dobra, objawiającego się na wielu płaszczyznach. Bilans zysków i strat okazał się więc dla mnie wyjątkowo niekorzystny.
Jednak większość z nas ma jakieś złe energie dookoła, od których nie bardzo może się zupełnie odciąć (przeważnie właśnie w pracy). Co więc zrobić, kiedy na pytanie: Czy to mi służy? uzyskamy odpowiedź przeczącą? Tu pojawia się najtrudniejsza (przynajmniej dla mnie) do wprowadzenia w życie rada – odciąć się wewnętrznie. Nie dopuszczać do siebie docinków, przykrych uwag czy niestosownych komentarzy tej jednej osoby – puszczać je mimo uszu, z politowaniem. Bardzo pomaga wtedy świadomość, że im gorzej ktoś nas traktuje, tym bardziej jest biedny – ludzie pozbawieni kompleksów i kochający się w pełni nie mają w sobie jadu i goryczy. A biednym ludziom trzeba współczuć, nie traktować ich jak zagrożenia. Tak, jak złodziejowi nie wręczymy kluczy do naszego mieszkania, tak słabym jednostkom nie dawajmy możliwości wpływania na nasze emocje. Stać nas na przejmowanie się dużo ważniejszymi problemami, niż czyjaś małość. Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić. Oczywiście. Z drugiej strony większa satysfakcja, kiedy przeskoczone poprzeczki były zawieszone wysoko.
nNoworoczne postanowienia
fot. Zofia Mossakowska
Jeśli chodzi o same postanowienia noworoczne, jestem ostrożna. Z doświadczenia wiem, że nic nie frustruje bardziej niż pozycje, których nie można skreślić z listy rzeczy do zrobienia, jako odfajkowanych. A kiedy wypisujemy swoje postanowienia, moment konfrontacji nastąpi przecież pod koniec grudnia…
Z drugiej zaś strony, jak każdą osobę zadaniową, stymuluje mnie postawienie sobie celów do realizacji w jakimś konkretnym terminie. Choć wiem, że praca nad sobą to proces, którego nigdy nie można uznać za skończony (chyba, że jest się skończonym idiotą), jednak można przecież za cel wyznaczyć sobie znalezienie się poziom wyżej.
Mam osobowość cyklotymiczną (dwubiegunową), więc metoda małych kroków nigdy nie była i nie będzie dla mnie ani naturalna, ani tym bardziej atrakcyjna. Wiem jednak, że jest najskuteczniejsza. Próbuję więc od jakiegoś czasu nie oczekiwać od siebie, że w ciągu roku dokonam tego, na co inni potrzebują kilku lat. Bardziej, niż na celu, wolę się skupić na wyrobieniu w sobie narzędzi do jego realizacji. Jeśli chcę trwałego związku, muszę najpierw stać się zrównoważonym, dobrym partnerem (przede wszystkim dla siebie samej). Jeśli chcę pracy, w której liczy się znakomita kondycja, muszę popracować nad jej poprawą. Jeśli chcę żyć zdrowo, muszę przemyśleć swoją dietę i aktywności fizyczne. Jeśli chcę powołać na świat nowe istnienie, muszę przerobić wszystkie traumy, które uniemożliwią mi bycie wspaniałą matką. I tak dalej, i tak dalej. Przykładów oczywiście można mnożyć. Zmiany mogą dokonywać się w nas każdego dnia, bo jesteśmy wyposażeni w cudowny organ, którego moc jest nie do przecenienia – w mózg!
W nowym roku
życzę Wszystkim…
fot. Zofia Mossakowska
… znalezienia Siebie. W atakującym nas zewsząd hałasie łatwo się zgubić. Z kolei będąc zagubionym, łatwo szukać ucieczki… w hałasie. Nie zagłuszajmy swojego bólu. Choć wolimy oczywiście go nie czuć (i piszę to głównie o sobie), on jest nam potrzebny – wskazuje nam kierunek wyjścia. Znajdźmy w sobie harmonię i źródło siły, do których zawsze będziemy się mogli odnieść; w których zawsze będziemy się mogli schować. Nie bójmy się też chaosu na zewnątrz, on nie zawsze jest zły. Tylko z chaosu przecież może coś powstać. Nie pozwalajmy jednak na chaos wewnątrz. I – jakkolwiek moralizatorsko by to nie zabrzmiało – nie czyńmy drugim, co nam niemiłe. No i nie planujmy, żeby w tym roku być jacyś – w tym roku po prostu tak naprawdę i w pełni bądźmy!
P.S. A na deser dołączam do życzeń przepiękną opowieść mojej ukochanej Laurie Anderson o tym, jak powstała pamięć.
Podsumowanie swoich wpisów z całego roku, które zrobiłam równo dwanaście miesięcy temu (dostępne TUTAJ), zapoczątkowało blogową tradycję, której zamierzam być wierna. Dodatkowo za miesiąc oczami nNi będzie obchodzić swoje drugie urodziny!
Wybór tekstów z poszczególnych miesięcy jest, jak poprzednio, subiektywny. Układając go, nie kierowałam się ich popularnością, a tym, ile znaczyły dla mnie samej. Przykry wniosek z przyjrzenia się wytypowanym wpisom jest taki, że kończący się właśnie rok obfitował niestety w dużo bolesnych wydarzeń (śmierci, rozpadów, rozstań). Jednak trudny rok może oznaczać nowe, lepsze rozdanie w następnym. Tego wszystkim swoim Czytelnikom i sobie życzę!
1. Styczeń 2019
Styczeń zaczął się mocnym, wstrząsającym wydarzeniem, które zmusiło mnie do porzucenia swojej początkowej zasady o niepisaniu o polityce. Nasze poglądy polityczne są również elementem składowym całości, której potrzeba odkrycia w sobie była dla mnie głównym powodem założenia tego bloga.
Pod koniec miesiąca powstał też tekst dużo lżejszy i kompletnie innego typu, bo zaliczający się do analizy językowej, której tworzenie jest jednym z moich ulubionych wyzwań.
W lutym miałam ogromną przyjemność uczestniczyć w fantastycznym spotkaniu w Galerii im. Władysława Hasiora w Zakopanem. Odżyły dawne, cudowne wspomnienia…
Marzec rozpoczął się tragedią, której liczyłam, że nie dożyję. Mój wielki idol popełnił samobójstwo. Muzyczny świat się na chwilę zatrzymał. Nadal trudno mi się z tą stratą pogodzić.
W tym samym miesiącu opublikowałam wpis o podjęciu współpracy z pewną firmą kosmetyczną (podjęłam ją co prawda kilka miesięcy wcześniej, ale pomysł na wpis przyszedł do mnie dopiero w marcu). Po raz kolejny wyjaśnię, że współpraca ta nie obejmuje żadnych moich zarobków, a jedynie wydatki (mogłabym kosmetyki sprzedawać, ale nie bardzo to czuję, więc tego nie robię). Na swoich wpisach też oczywiście nie zarabiam. Myślę jednak, że pisanie o kosmetykach jest bardzo relaksujące, zwłaszcza, że te stały się ostatnio dosyć istotną częścią mojego życia, a są i tacy, którzy lubią o nich czytać.
Całym krajem wstrząsnął też doskonały, choć przerażający dokument braci Sekielskich. Wielka odwaga twórców, by wbrew nieprzychylnym wiatrom zrobić coś tak ważnego i potrzebnego, bardzo mi zaimponowała.
W lipcu postawiłam sobie zupełnie nowe wyzwanie, mianowicie stworzenie makijażowego tutorialu. Oczywiście nic nie poszło tak, jak pójść miało. Tutorial liczył łącznie półtorej godziny i składał się z trzech części, w których mówiłam głównie o kulturze i sztuce, ale doświadczenie to było na pewno ciekawe!
Sierpień w znakomitej większości spędzałam w ukochanej słonecznej Grecji. Niewiele więc udało mi się wtedy opublikować na blogu, jednak zdążyłam zrecenzować czytaną na tasyjskiejplaży książkę, która zdecydowanie zmieniła moje życie.
Pomyślałam też, że ze względu na to, że inaczej patrzę na świat (oczami nNi) w każdej z pór roku, warto założyć oddzielną kategorię dla wpisów bezpośrednio z nimi związanymi.
W grudniu z kolei byłam niewiarygodnie płodna i opublikowałam sporo tekstów. Wiele z nich uważam za istotne, ale nie mam jakichkolwiek wątpliwości, który wybrać jako najważniejszy. Z różnych powodów myślę, że jest nie tylko najważniejszym tegorocznym grudniowym tekstem, ale plasuje się też w ścisłej czołówce moich najważniejszych blogowych wpisów od początku istnienia oczu nNi.
Bardzo też wzrosła liczba krajów, w których – oprócz Polski, będącej zawsze oczywiście na pierwszym miejscu – mnie czytaliście: z 40 do 57! Tegoroczna pierwsza dziesiątka układa się trochę inaczej niż w 2018 roku. Mianowicie (w takiej właśnie kolejności):
Grecja
Niemcy
Wielka Brytania
Stany Zjednoczone
Norwegia
Algieria
Irlandia
Węgry
Holandia
Chiny
14. Chciałabym podziękować…
Podziękowania – jak rok temu – należą się przede wszystkim mojej mamie Zofii Mossakowskiej, która – znakomitym redaktorem będąc – nie potrafi czytać moich tekstów, nie robiąc im redakcji i korekty tam, gdzie tego potrzebują. Jej czujne oko wychwytuje wszystkie niezręczności (z biegiem czasu jest ich na szczęście coraz mniej), a ostry jak brzytwa język z przyjemnością mi je wymienia. Parafrazując wieszcza,
kto nie zaznał nadgorliwego redaktora ni razu, ten nigdy nie zazna dobrego władania piórem.
– moja parafraza słów wieszcza
Dziękuję też wspaniałej greckiej fotograficzce Geo Dask za kolejną fantastyczną artystyczną przygodę, jaką była nasza tegoroczna blogowa sesja zdjęciowa w gorących Salonikach.
Wreszcie – the last but not least – chciałam podziękować Czytelnikom oczu nNi za czas poświęcony lekturze moich tekstów. Każde Wasze wejście tu bardzo dużo dla mnie znaczy i mobilizuje mnie do dalszej pracy nad swoim warsztatem. Dziękuję za wszystkie polubienia i komentarze! 💚💚💚
Wszystkim składam dziś nNajserdeczniejsze życzenia – niech nadchodzący rok da nam tylko takie lekcje, z których będziemy umieli się dźwignąć!
P.S. Na deser łączę energetyczną piosenkę z jednej z moich ulubionych płyt zespołu Ben Folds Five.
W przeciwieństwie do poprzedniego roku, w tym zupełnie nie umiałam poczuć świątecznej atmosfery. Jak cieszyć się na m.in. odwiedziny Aniołka, kiedy straciło się 27 aniołków? Bez pracy, pieniędzy i nadziei, ale za to z coraz mocniej szwankującym zdrowiem, musiałam dźwignąć przygotowywania do nadchodzącego Bożego Narodzenia. Z drugiej zaś strony, jeszcze nigdy tak mocno, jak teraz, nie potrzebowałam poczuć tej świątecznej bajkowej magii, jakiej chyba po raz pierwszy tak naprawdę doświadczyłam dopiero rok temu (za sprawą dzieci właśnie). Postanowiłam więc zacząć wprowadzać się w ten klimat sama – powoli i systematycznie.
W grudniu było nawet kilka całkiem białych dni. Doskonale się wtedy sprawdziło niezawodne aromatyczne kakao z piankami Marshmallow!
Odwiedziny Mikołaja 6 grudnia też z pewnością polepszyły moje samopoczucie.
fot. Marianna Patkowska
Jak już pisałam, dostałam od niego upragnioną książkę „Zrozumieć zbrodnię”, przy której – opatulona w ciepły koc, popijając wzmiankowane kakao – oddawałam się temu najwspanialszemu relaksowi. Co prawda przygoda z tą lekturą nie trwała zbyt długo, bo przeczytałam ją niemal jednym tchem, ale na półce mam jeszcze kilka psychiatryczno-psychologiczno-filozoficznych pozycji, czekających na swój właściwy moment. U mnie okres wzmożonego czytania przypada zawsze na zimę właśnie. Udaje mi się wtedy nadrobić większość zaniedbań z pozostałej części roku.
Potem white Christmas pozostały już rzeczywiście jedynie w sferze marzeń, gdyż złudzenia o nich brutalnie rozgonił halny, koniec końców przewracając wielką zakopiańską uliczną choinkę (swoją drogą, jakież to symboliczne!). Moja od niedawna wprowadzana w życie afirmacji wdzięczności, m.in. za dach nad głową, nabrała nowego kontekstu.
fot. Marianna Patkowska
Nie ma jednak tego złego, gdyż po wszystkich swoich długich i ciężkich przeziębieniach, okna byłam w stanie umyć tylko, kiedy temperatura powietrza za nimi przekraczała 0°C, więc nic nie stało już na przeszkodzie, by te wreszcie stały się czyste. Tak wpadłam w wir szalonego sprzątania. Moje mieszkanie jest całe w drewnie, co ma swoje plusy i minusy, a w tym jeden i plus, i minus (jak śpiewał onegdaj Kaliber 44) równocześnie: mianowicie bez względu, czy się je bardzo dobrze wysprząta, czy nie, różnica… no nie jest jakaś spektakularna. Nieraz z tego korzystałam, zwłaszcza w swoich pisarskich ciągach, ale Święta to też to słynne zaharowywanie się kobiet, w którym się ponoć zatracają, więc uznałam, że właściwie czemu by nie zakasać rękawów i nie wysprzątać mieszkania tak, by móc zaprosić Perfekcyjną Panią Domu w celu zrobienia w nim testu białej rękawiczki. Co prawda mogłaby mieć obiekcje do porządku na mojej półce z książkami, gdyż nie układałam ich – jak radziła onegdaj w swoim programie – „kolorami lub wielkościami”, a… tematycznie, ale nobody’s perfect (z wyjątkiem Perfekcyjnej Pani Domu oczywiście).
Dotarcie z nasączoną detergentem ścierą we wszystkie, nawet najbardziej zapomniane przez Boga i ludzi (choć nie przez kurz) zakamarki, wypranie wszelkich możliwych szeroko pojętych tekstyliów od firanek, przez pledy, narzuty i chodniczki aż do pluszaków oraz wyszorowanie klatki schodowej sprawiło, że poczułam się lepszą osobą. Lepszą kobietą. No, może nie do końca tak było, ale tak postanowiłam to zinterpretować.
Kompletny brak śniegu został mi więc zrekompensowany przez umęczenie. I tak, czując majaczący na horyzoncie bożonarodzeniowy klimat, przyozdobiłam swoje drewniane gniazdko kolorowymi lampkami, pachnącą i dekorowaną z przyjemnością choinką, iglastymi gałęziami oraz zwisającymi z sufitu zielonymi i złotymi jemiołami.
fot. Marianna Patkowska
Kolejnym punktem wprowadzania się w świątecznNy nNastrój, było napełnienie tej mojej kolorowej, bożonarodzeniowej groty odpowiednią muzyką. Osobiście nie trawię polskich kolęd i każda konieczność obcowania z nimi jest dla mnie koszmarem (podobne emocje budzą we mnie świąteczne propozycje Mariah Carey i takiż przebój zespołu Wham), ale mam swój tradycyjny muzyczny zestaw. Zaczęłam więc od przeuroczego krążka „Cheek to Cheek” Tony’ego Bennetta i Lady Gagi, a potem wjechały już typowo świąteczne klimaty, czyli absolutny coroczny must have – znakomita płyta „Joy to the World” King’s Singersów, a od drugiego tygodnia grudnia przesłodki trzypłytowy album „It’s Christmas: The Absolutely Essential”. Na swoją kolej (przypadającą na pierwszy dzień Świąt), czeka pięciopłytowa kompilacja „100 Hits Carols & Hymns”.
W kuchni, w której mam mały radiomagnetofon jeszcze na kasety, słucham zawsze tychże. Gotowaniu farszu do pierogów i uszek z kapustą i grzybami, a także zupy mocno grzybowej na pierwszy dzień Świąt, towarzyszyły mi – również jak co roku – piosenki z „8 Days of Christmas” Destiny’s Child.
Najbardziej znienawidzoną czynność, czyli lepienie uszek i pierogów, umilałam sobie – co też stało się już moją świecką tradycją – przeglądem filmów dokumentalnych na you tube’ie o najbardziej niebezpiecznych seryjnych mordercach w historii. To w końcu czas miłosierdzia, choć nie to akurat stanowiło moją główną motywację.
A jeśli jesteśmy już przy filmach, to mogę tylko napisać, że od jakiegoś czasu nie wyobrażam sobie prawdziwych Świąt bez trzech absolutnie przeuroczych: „Wszyscy mówią: kocham cię”, „To właśnie miłość” i „Kochajmy się od święta”.
Zorientowałam się, że już oficjalnie mogę stwierdzić, że poczułam świąteczną atmosferę. Zajęło mi to w tym roku trochę więcej czasu, ale ostatecznie się udało.
fot. Marianna Patkowska
Istnieje co prawda przekonanie, podsycane też emitowanymi już od początku grudnia reklamami, że magię Świąt tworzą masy ludzi, z którymi je spędzimy, że to rodzinny czas, że nikt w Boże Narodzenie nie powinien być sam. To mit porównywalny chyba tylko z tym, że ślub to najważniejszy dzień w naszym życiu. W dodatku taki, który może wpędzić wiele samotnych osób, niemogących nic na swoją samotność poradzić, w straszliwe przygnębienie. Tymczasem magię nadajemy wydarzeniom my sami i nawet bycie w pojedynkę nie musi jej wcale zagłuszyć (czego najlepszym dowodem są wszystkie moje opisane wyżej przedświąteczne rytuały). Ja co prawda w tym roku naprawdę zaszalałam i zaprosiłam na Święta nie jedną – jak zazwyczaj – a… dwie osoby! Będzie więc gwarnie i tłoczno, ale też serdecznie i cudownie, bo to bliscy i ważni dla mnie ludzie. Jednak magię wskrzesiłam w sobie już wcześniej. A może tylko jej odnajdywanie w drobnych przecież rzeczach…
Wszystkim Czytelnikom – zwłaszcza spędzającym Święta samotnie – życzę dużo optymizmu i pogody ducha, najlepszej i najpiękniejszej sztuki dookoła, odnalezienia źródła nieustającej intelektualnej stymulacji i ciągłego czerpania z niego, a także szczęścia, bo jak głosił pewien kawał z brodą, spór o to, czy lepiej życzyć szczęścia czy zdrowia, rozstrzyga stwierdzenie, że jednak zdrowa, gdyż „na Titanicu wszyscy byli zdrowi”. Na wszelki wypadek, po swoich tegorocznych doświadczeniach, będę życzyć Wszystkim również zdrowia. Tego w końcu nigdy dość! 🎄🎄🎄
P.S. Na deser łączę świąteczną piosenkę, która co roku zachwyca mnie tak samo! ❄️❄️❄️
scenariusz:Rian Johnson reżyseria: Rian Johnson gatunek: kryminał produkcja: USA
rok powstania: 2019 oryginalny tytuł: Knives Out pełny opis filmu wraz z obsadą
Jeśli uwielbiamy kryminały, a do tego rozwiązujemy wszystkie zagadki tak sprawnie, że domagamy się od autorów (książek i filmów) coraz to wyżej postawionej poprzeczki, „Na noże” Riana Johnsona nie zawiedzie naszych oczekiwań!
Ciało bogatego pisarza Harlana Thrombey’a (Christopher Plummer) zostaje znalezione nad ranem w jego ogromnym niesamowitym domu. Śledztwo szybko wykazuje, że podejrzanym może być każdy z rodziny słynnego autora kryminałów. Do akcji wkracza detektyw Blanc (znakomity w tej roli Daniel Craig), a liczba zaskakujących jej zwrotów niejednego przyprawi o zawrót głowy! Choć bardzo bym chciała coś jeszcze napisać, nic więcej nie mogę zdradzić.
Film gorąco wszystkim polecam!
scenariusz: Noah Baumbach
scenariusz: Rian Johnson
oczami nNi 